Макулатура - гэта не толькі састарэлыя кнігі, часопісы, старыя газеты, выкарыстаная папяровая і кардонная ўпакоўка. Макулатура - адзін з самых выгадных для перапрацоўкі відаў другаснай сыравіны.

Другасная кудзелістая сыравіна ў Беларусі выкарыстоўваецца (гл. Даведачны дапаможнік) на ўсіх прадпрыемствах цэлюлозна-папяровай прамысловасці, большая частка з якіх уваходзіць у склад канцэрна «Белляспаперпрам». Яны з'яўляюцца асноўнымі ў рэспубліцы вытворцамі прадукцыі з паперы і кардона (больш за 75% ад агульнага аб'ёму).
Макулатурная сыравіна з'яўляецца для іх асноўнай альбо адзінай сыравінай для вытворчасці кардонна-папяровай прадукцыі. Таму для іх так важныя гарантаваныя пастаўкі макулатуры. Працуючы без перабояў, яны здольныя цалкам задаволіць патрэбы айчыннага рынку ў шырокім асартыменце паперы і кардона прамысловага прызначэння, газетнай паперы, паперы для друку, тары з гофракардону, шпалер, папярова-чыставых і санітарна-гігіенічных вырабаў, сшыткаў, альбомаў і іншых вырабаў з выкарыстаннем паперы і кардона.

Акрамя таго, кардонна-папяровая прадукцыя сёння карыстаецца ўстойлівым попытам на замежных рынках, а гэта магчымасць зарабіць больш выгадную валютную выручку. Экспартаваць гатовую прадукцыю значна больш выгадна, чым макулатурное сыравіну.

У 2015 годзе прадпрыемствы канцэрна "Белляспаперпрам" паставілі на замежныя рынкі кардонна-папяровай прадукцыі на 63,5 млн даляраў ЗША. Геаграфія экспарту ахоплівае 25 краін, у іх ліку краіны блізкага і далёкага замежжа (краіны СНД, Літва, Эстонія, Польшча, Германія, Чэхія, Сербія і іншыя). Аднак перапрацоўчыя прадпрыемствы пастаянна адчуваюць дэфіцыт сыравіны. У 2015 годзе ім пастаўлена макулатуры толькі на 60% ад патрэбы -179,4 тыс. тон. Дэфіцыт макулатурнай сыравіны неаднаразова вымушаў прадпрыемствы спыняць вытворчасць. Як следства былі дапушчаныя збоі паставак тараупаковачных матэрыялаў у адрас прадпрыемстваў мясамалочнай, харчовай, лікёра-гарэлачнай і іншых галін рэспублікі. Акрамя таго, не даатрымана экспартная выручка, у той час як кардонна-папяровая прадукцыя з'яўляецца запатрабаваным таварам на замежных рынках.

Складаная сітуацыя з забяспечанасцю прадпрыемстваў макулатурным сыравінай, на думку экспертаў, абумоўлена рэзкім ростам экспарту адходаў паперы і кардона з Рэспублікі Беларусь. Гэта значыць экспартуецца тавар з нізкай дабаўленым коштам, а айчынныя прадпрыемствы, якія забяспечваюць яго перапрацоўку і атрыманне прадукта з больш высокай цаной, вымушаныя прастойваць з-за адсутнасці сыравіны.

У цяперашні час сумарная гадавая патрэба ў макулатурнай сыравіне ўсіх перапрацоўчых прадпрыемстваў Рэспублікі Беларусь складае прыкладна 320 тыс. тон, з іх 300 тыс. тон - прадпрыемстваў канцэрна «Белляспаперпрам».

Па дадзеных Міністэрства жыллёва-камунальнай гаспадаркі ў Рэспубліцы Беларусь у мінулым годзе сабрана 322,7 тыс. тон паперы і кардона. Па незалежных ацэнак аб'ём даходзіць да 340 тыс. тон. Здавалася б, патрэбы перапрацоўчых прадпрыемстваў павінны быць задаволеныя цалкам, але на справе выйшла па-іншаму. Як ужо было адзначана, на прадпрыемствы канцэрна ў мінулым годзе пастаўлена толькі 179,4 тыс. тон.

Дзяржаўны заказ на пастаўку макулатуры, аб'ём якога быў усталяваны адпаведнай пастановай урада, цалкам не задаволены. У 2016 годзе дзяржаўны заказ таксама ўстаноўлены (Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 1 лютага 2016 г. №82 «Аб замове на пастаўку (нарыхтоўку, здачу) у 2016 годзе адходаў паперы і кардона і адходаў шкла для рэспубліканскіх дзяржаўных патрэб»). Аб'ём гадавога дзяржаўнага заказу на пастаўку макулатурнай сыравіны на беларускія перапрацоўчыя прадпрыемствы склаў 259,1 тыс. тон.

Аднак, перапрацоўшчыкі па-ранейшаму адчуваюць востры дэфіцыт сыравіны. Працэнт забяспечанасці прадпрыемстваў канцэрна ў макулатуры ў цяперашні час складае 40,2%. Пры гэтым прыватныя і камерцыйныя нарыхтоўчыя арганізацыі дзеля аднамомантавай выгады вывозяць сыравіну за межы краіны.

У сувязі з гэтым канцэрн «Белляспаперпрам» звярнуўся ў Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь з ініцыятывай аб увядзенні часовай забароны на вываз рэгенеруемых адходаў паперы і кардона за межы мытнай тэрыторыі Еўразійскага эканамічнага саюза. Аналагічныя меры ўжо даўно практыкуюцца ў Казахстане. У снежні 2015 года забарона усталяваны і ў Расійскай Федэрацыі.

Прыняцце гэтага рашэння для цэлюлозна-папяровых прадпрыемстваў рэспублікі стане гарантам пастаўкі неабходнага аб'ёму сыравіны для працы без прыпынкаў і перабояў. Яны змогуць забяспечыць патрэбаў беларускіх спажыўцоў у кардонна-папяровай прадукцыі. Акрамя таго, дадзеная мера скароціць вымушаны імпарт макулатуры і дасць магчымасць прадпрыемствам знізіць затраты на вытворчасць прадукцыі. Бо імпартаваная макулатура, напрыклад з Расіі, абыходзіцца перапрацоўшчыкам у два разы даражэй.