Дзень Дзяржаўнага сцяга, Дзяржаўнага герба і Дзяржаўнага гімна Беларусь адзначыць 14 мая.

Кожны з іх беларусы выбіралі самастойна і разам.

У такім «трыадзіным» фармаце — упершыню: адпаведны ўказ Прэзідэнта быў падпісаны 12 красавіка, гэты дакумент зацвердзіў новую назву свята, якое дазваляе аддаць даніну павагі ўсім тром дзяржаўным сімвалам краіны. Але не толькі гэта аб'ядноўвае іх: усе тры сімвала прынятыя на аснове ўсенароднага абмеркавання.

Знакавае адкрыццё

2 ліпеня 2013 года ў Мінску адкрылася плошча Дзяржаўнага сцяга. Гэта было феерычнае відовішча: ва ўрачыстай абстаноўцы сцяг паднялі на флагшток, затым выканалі гімн, які суправаджаўся залпамі артылерыйскага салюту. Вячэрняе неба над сталіцай упрыгожылі агні феерверка і 10 тысяч паветраных шароў колераў Дзяржаўнага сцяга. На цырымоніі была закладзена новая патрыятычная традыцыя прынясення клятвы вернасці Дзяржаўнаму сцягу - сімвалу і апірышчу незалежнасці і дзяржаўнасці. Першымі такую клятву прамовілі самыя годныя прадстаўнікі навукі, культуры, прамысловасці і спорту. З тых часоў на новай сталічнай плошчы праходзяць святочныя мерапрыемствы, урачыста адкрываюцца працоўныя семестры, маладыя афіцэры прымаюць вайсковую прысягу, а юныя грамадзяне краіны атрымліваюць свае першыя пашпарты. Плошча Дзяржаўнага сцяга стала знакавым месцам для мінчан і гасцей сталіцы, для незалежнай Беларусі.

Старажытны сімвал пераможнай барацьбы

Дзеючы Дзяржаўны сцяг Беларусі прыняты па выніках першага за гады незалежнасці ў гісторыі нашай краіны рэферэндуму, які праходзіў 14 мая 1995 года. Адным з чатырох блокаў, вынесеных на грамадскае абмеркаванне, было пытанне аб змене дзяржаўнай сімволікі. У апублікаваным па выніках плебісцыту Цэнтрвыбаркамам афіцыйным паведамленні было сказана, што за ўсталяванне новых Дзяржаўнага сцяга і Дзяржаўнага герба выказаліся 75,1 працэнта грамадзян, якія ўдзельнічалі ў плебісцыце.

Доктар палітычных навук, прафесар Уладзімір Мельнік у размове з аўтарам гэтых радкоў падкрэсліў, што першым сімвалам дзяржаўнасці беларускага народа стаў чырвоны сцяг утворанай 1 студзеня 1919 года Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі:

- Першапачаткова гэта было проста чырвонае палотнішча. Згодна з прынятай 3 лютага 1919 года Канстытуцыі на гэтым сцягу ў дрэўка з'явілася абрэвіятура ССРБ. Наступныя яго мадыфікацыі адрозніваліся толькі абрэвіятурай назвы дзяржавы. З 1937 па 1951 год на сцягу БССР над абрэвіятурай маляваліся залатыя серп і молат, а над імі — чырвоная пяціканцовая зорка, апраўленая залатой аблямоўкай. З'явіўшыся адным з заснавальнікаў ААН, БССР у 1951 годзе мадыфікавала свой сцяг: да чырвонай паласы былі дададзеныя зялёная палоска і белая ў дрэўка з нацыянальным арнаментам. Дзяржаўны сцяг Рэспублікі Беларусь таксама мадыфікацыя сцяга БССР.

Пры гэтым навуковец падкрэсліў, што чырвоны сцяг - зусім не вынаходніцтва бальшавікоў:

- Гэта вельмі старажытны сімвал пераможнай барацьбы. Чырвонага колеру былі харугвы некаторых рускіх князёў. Напрыклад, на адной з мініяцюр Радзівілаўскага летапісу, якая ілюструе вызваленне ў 1068 годзе з Кіеўскай турмы вялікага князя Усяслава (легендарнага Усяслава Чарадзея), добра бачная чырвоная харугва, якая лунае над атрадам дружыны. Так што ў нас, усіх грамадзян Беларусі, ёсць вельмі важкія падставы ганарыцца сваім дзяржаўным сцягам!

Чырвоная паласа на сцягу сімвалізуе мужнасць народа, крывёю адстаяўшага сваю свабоду. Зялёная - колер жыцця і надзеі, колер нашых лясоў і палёў, сведчанне мірнага характару беларусаў, іх працавітасці. Белая паласа з арнаментам - сімвал нашай чысціні і высокай духоўнасці.

Адлюстраванне веры ў дабро і справядлівасць

Прыняты на тым жа плебісцыце беларускі герб прайшоў да таго часу доўгі эвалюцыйны шлях. Першапачаткова ён уяўляў сабой герб РСФСР 1918 года з надпісам ССРБ, а затым БССР. У 1927‑м з'явіўся правобраз нашага сучаснага дзяржсімвала: на VIII Усебеларускім з'ездзе Саветаў быў прыняты дзяржаўны герб БССР, які складаўся з малюнка на чырвоным фоне ў промнях узыходзячага сонца сярпа і молата, змешчаных крыж-накрыж дзяржальнямі дадолу і акружаных вянком: злева — з жытніх каласоў, перавітых канюшынай і льном, справа — з дубовай галінкі. Знізу паміж абедзвюма паловамі вянка знаходзіцца частка зямнога шара з тэрыторыяй Беларускай ССР. Абедзве паловы вянка перавіты чырвонай стужкай, на якой змешчаны надпісы на чатырох мовах: «Пралетарыі ўсіх краін, яднайцеся!", а ніжэй " Б.С. С. Р.». Вянчала герб пяціканцовая зорка.

У 1938‑м дубовую галіну змянілі жытнія каласы, а лён адлюстравалі ў выглядзе скрыначак з насеннем. У 1949 годзе лён - ужо квітнеючы. У 1981-м герб стаў ярчэй: серп і молат, сонца і прамяні набылі залаты колер.

На рэферэндуме - 1995 быў прыняты герб, які ўяўляе сабой зялёны контур Рэспублікі Беларусь у залатых промнях сонца над зямным шарам.

Зверху контуру знаходзіцца пяціканцовая чырвоная зорка. Герб апраўляе вянок з залатых каласоў, пераплеценых справа кветкамі канюшыны, злева - лёну. Каласы абвітыя чырвона-зялёнай стужкай, на якой знізу зроблены надпіс золатам «Рэспубліка Беларусь».

Роўна праз год пасля гэтага рэферэндуму "Савецкая Беларусія" падвяла яго некаторыя вынікі: "Безумоўна, рашэнне большасці грамадзян, якія прынялі ўдзел у плебісцыце і якія аддалі перавагу новаму гербу і сцягу, варта глыбока паважаць... Сімволіку наогул нельга прымусіць любіць сілай у нейкі канкрэтна ўстаноўлены тэрмін. Яна павінна толькі з часам запасці ў нашы сэрцы і душы, ўліцца з малаком маці". Сёння можна смела канстатаваць: у сэрцы і душы сімволіка запала. І стала вядомым у свеце сімвалам - увасабленнем міжнародных, навуковых, спартыўных і іншых дасягненняў Беларусі. Ён не раз лётаў у космас, падымаўся на высокія горныя пікі і бываў у Антарктыдзе.

Апошні раз наш герб трохі змяніўся ў студзені 2021‑га. Зялёны контур дзяржаўнай мяжы Беларусі стаў залатым. Некалькі іншую форму набылі каласы, канюшына і лён на абрамляючым вянку. А планета пад узыходзячым сонцам павярнулася на гербе так, што наша краіна апынулася ў цэнтры малюнка. Змяніўся таксама колер мацерыкоў з сіняга на цёмна-аранжавы.

Музыка народнай душы

2 ліпеня 2002 года Прэзідэнт зацвердзіў тэкст і музыку гімна. А 8 снежня па ініцыятыве тэлеканала АНТ у краіне ўпершыню прайшла акцыя "Праспяваем гімн разам", якую падтрымаў Кіраўнік дзяржавы. Яна папоўніла скарбніцу выдатных традыцый незалежнай Беларусі.

Крыніца: sb.by

13.05.2023 10:06